Commissaris kan innovatie familiebedrijven helpen versnellen

Onderzoek & ontwikkeling

Familiebedrijven kunnen nog beter presteren op het gebied van innovatie door open te staan voor externe ondersteuning en samenwerking met startups, aldus Renate de Lange van PwC. Commissarissen kunnen familiebedrijven daarin bijstaan met hun kennis, kunde en netwerk.

Diverse onderzoeken laten zien dat familiebedrijven belangrijk zijn voor de Nederlandse samenleving. Ze voelen zich medeverantwoordelijk voor een betere wereld. Ze creëren werkgelegenheid, zetten zich in voor een duurzame bedrijfsvoering, proberen vroegtijdig schoolverlaten te voorkomen en pakken armoede en sociale uitsluiting aan.

Meer focus op lange termijn

Familiebedrijven investeren ook bewust in onderzoek en ontwikkeling en oefenen daarmee een belangrijke positieve invloed uit op het Nederlandse innovatieklimaat. Nieuw onderzoek van PwC suggereert echter dat het nog beter kan. Voor het onderzoek werd publieke en private bedrijven gevraagd hoe zij tegen innoveren aankijken. Daaruit kwamen enkele opvallende verschillen tussen familiebedrijven en niet-familiebedrijven naar voren. Zo hebben familiebedrijven meer focus op langetermijndoelen. Veel familiebedrijven hebben tijdens de recente crisisjaren juist meer geld geïnvesteerd in innovatie dan in de jaren voor 2008. Dit geeft aan dat familiebedrijven zich niet snel laten beïnvloeden door de conjunctuur.

Meer tijd voor innovatie

Familiebedrijven nemen ook meer tijd voor innovatie. Zij kiezen vaak voor zogenoemde incrementele of voor radicale innovatie. Incrementele innovatie verbetert een product of dienst geleidelijk gedurende een bepaalde tijdsperiode. Radicale innovatie heeft tot doel om significante verbeteringen in bestaande producten en diensten teweeg te brengen. Niet-familiebedrijven neigen meer naar disruptieve innovatie, die tot nieuwe en revolutionaire producten, diensten of businessmodellen leidt. Dit betekent niet dat familiebedrijven conservatiever zijn of minder open staan voor nieuwe ideeën. Ze nemen bestaande producten of diensten liever als uitgangspunt voor innovatie in plaats van iets compleet nieuws te bedenken.

Vooral eigen vermogen ingezet

Voor die innovatie gebruiken familiebedrijven vooral hun eigen vermogen. Slechts de helft doet ook een beroep op subsidies of andere stimuleringsmaatregelen vanuit de overheid. Bij de helft die dat niet doet, blijkt veel onduidelijkheid over deze regelingen te bestaan. We kregen reacties als ‘onbekend en ontoegankelijk’, ‘waarschijnlijk lastig toepasbaar’, ‘te veel rompslomp’, ‘kost te veel tijd’. Dat is jammer, want regelingen als de Innovatiebox en de 30%-regeling voor kennisemigranten zijn er ook voor familiebedrijven.

Strategie en operationeel proces grootste knelpunten

Daarnaast kunnen familiebedrijven nog veel winnen als het gaat om hun innovatiestrategie en processen. Daar blijken vooral de knelpunten te zitten. Innovatie gebeurt bijvoorbeeld ad hoc of is niet gescheiden van de dagelijkse operationele werkzaamheden. Dit heeft invloed op de snelheid: het duurt lang voordat er een nieuw of verbeterd product is.

Samenwerking met startups

Familiebedrijven kunnen wat dat betreft een voorbeeld nemen aan niet-familiebedrijven. De laatste groep werkt veel meer samen met startups en leert daar snel van. Als het gaat om samenwerking op het gebied van innovatie richten familiebedrijven zich nog vooral op hun klanten, leveranciers en technologiepartners. Door ook meer te gaan samenwerken met startups kunnen familiebedrijven hun innovatieproces versnellen.

Innoveren in kleine stapjes

Startups werken meestal volgens het agile- of lean-principe. Dit principe gaat uit van innoveren in kleine stapjes, waarbij in elke stap aannames worden gevalideerd en feedback van de eindgebruiker wordt meegenomen. Het voordeel is dat deze agile manier van werken gigantische, geldverslindende mislukkingen voorkomt: in één van die stapjes ben je er allang achter gekomen of iets werkt of niet.

Rol commissarissen

Als het om innovatie gaat, doen familiebedrijven het dus al behoorlijk goed. Om nog beter te presteren, is het zaak dat familiebedrijven meer openstaan voor externe ondersteuning en samenwerking, mede ingegeven door de huidige digitale ontwikkelingen. Het instellen van een raad van commissarissen kan daarbij helpen. Commissarissen beschikken immers zowel over de kennis en kunde als over het netwerk om familiebedrijven bij te staan op het gebied van innovatie. Op die manier blijven familiebedrijven de kurk waarop de Nederlandse economie drijft.

Klik hier voor contact met Renate de Lange-Snijders, tax partner bij PwC en expert op het gebied van familiebedrijven.

Klik hier voor het onderzoek van PwC naar innovatie.